Бүгінгі таңда елорданың 15 579 тұрғынының жеке тұлға ретінде мүлік салығы бойынша 206,4 млн теңге сомасында берешегі бар. Антирейтинг бойынша 88,4 млн теңгеден асатын сомамен Алматы ауданының тұрғындары көш бастап тұр. Бұл туралы ӨКҚ брифингінде Астана қаласы бойынша МКД жеке тұлғаларды әкімшілендіру және жалпыға бірдей декларациялау бөлімінің басшысы Ерасыл Бораш мәлімдеді, деп хабарлайды қалалық әкімдіктің ресми сайты.
Мүлік салығы есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 1 қазанына дейін мүліктің орналасқан жері бойынша төленуі керек.
Басқаша айтқанда, 2023 жылға салынатын салықты осы жылдың 1 қазанына дейін өтеу керек, мерзімін өткізіп алған жағдайда ҚР заңнамасына сәйкес өсімпұл жүреді.
Қазақстан аумағында орналасқан тұрғын үйлер, ғимараттар, саяжай құрылыстары, гараждар, тұрақ орындары және оларға меншік құқығымен тиесілі өзге де құрылыстар, үй-жайлар, жер учаскелері жеке тұлғалардың мүлкіне салық салу нысаны болып саналады.
«ҚР ҰК 532-бабына сәйкес, жеке тұлғаларға салық салу нысандары бойынша салықты есептеуді салық органдары салық төлеушінің тұрғылықты жеріне қарамастан, салық салу нысанының орналасқан жері бойынша есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 1 шілдесінен кешіктірмей нысандар бойынша меншік құқығындағы нақты иелену мерзімін ескере отырып, салық базасына тиісті салық ставкасын қолдану жолымен жүргізеді есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 1 қаңтарына дейін жеке тұлғаларға салық салу құқықтары тіркелген. Егер салық кезеңі ішінде салық салу нысаны меншік құқығында он екі айдан кем болса, мұндай нысандар бойынша төленуге жататын мүлікке салынатын салық осы баптың 1-тармағына сәйкес айқындалған салық сомасын он екіге бөлу және салық салу нысанының меншік құқығында болған нақты кезең айларының санына көбейту жолымен есептеледі», – деп түсіндірді спикер заңнама нормаларын.
Төленетін салық сомасын келесі жолдармен білуге болады:
– «жеке тұлғалардың алдағы салық төлемдерін қарау және төлеу» сервисі арқылы, мемлекеттік кірістер комитетінің порталында;
– «E-Salyq Azamat» мобильді қосымшасында;
– салық салынатын нысанның орналасқан жері бойынша аудандық мемлекеттік кірістер басқармасында;
– Екінші деңгейлі банктердің мобильді қосымшалары арқылы;
– электрондық үкімет порталы;
– «Қазпошта» АҚ, төлем терминалдары.
Салық салу мақсатында мүліктің құны формула негізінде бірнеше көрсеткіштерді көбейту арқылы анықталады:
– нақты қалаға немесе елдімекеннің түріне байланысты шаршы метрдің базалық құны (ауылдарда 2 700 теңгеден бастап, Алматы, Астана және Шымкентте 60 000 теңгеге дейін);
– пайдалы алаң (шаршы метрмен); пайдалануға берілген және амортизацияланған сәттен бастап ғимараттың жылын ескере отырып айқындалатын тұрғын үйдің физикалық тозу коэффициенті;
– еденге, орналасуына, абаттандырылуына, инженерлік-техникалық жағдайына және жылыту түріне байланысты функционалдық тозу коэффициенті;
– белгілі бір елдімекенде нысанның орналасқан жерін ескеретін аймақтарға бөлу коэффициенті;
– өткен жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіштің қаншалықты өскенін көрсететін АЕК-тің өзгеру коэффициенті.
Осы коэффициенттердің мәні ҚР ҰК 529-бабының кестелері бойынша айқындалады.
Қазақстандағы мүлік салығы 2024 жылы екі салықты біріктіреді – жылжымайтын мүлік салығы және жер салығы.
«ҚР ҰК салық төлеушілердің белгілі бір тобы үшін жеке тұлғалардың мүлік салығы бойынша салықтық жеңілдіктерді көздейді. Мұндай адамдар салықты толық немесе ішінара төлеуден босатылады. Жеңілдік санаттарының тізбесі ҚР ҰК 526-бабында айқындалған», – деді спикер.
Оған мыналар жатады:
- Кеңес Одағының Батыры, «Халық қаһарманы», «Қазақстанның Еңбек Epi» атақтарына ие болған Социалистік Еңбек Ері, «Даңқ» орденінің толық кавалерлері, сондай-ақ «Отан» орденімен марапатталғандар – 1000 АЕК (3 692 000 тг. 2024 ж.) барлық нысандар бойынша;
- ҰОС ардагерлері және оларға теңестірілген жауынгерлік іс-қимыл ардагерлері, ҰОС жылдарындағы еңбегі мен қызметі үшін ордендермен және медальдармен наградталған адамдар, сондай-ақ ҰОС жылдарында тылда кемінде жарты жыл жұмыс істеген (қызмет еткен) адамдар, мүгедектігі бар адамдар – жер учаскелері бойынша, сондай-ақ 1500 АЕК (5 538 000) шегінде тг. 2024 ж.) барлық нысандар бойынша;
- мүгедектігі бар адамдар-жер учаскелері бойынша, сондай-ақ 1500 АЕК (5 538 000 тг. 2024 ж.) барлық нысандар бойынша;
- жетім балалар 18 жасқа толғанға дейін-жер учаскелері, тұрғын үйлер, ғимараттар, саяжай ғимараттары, гараждар және т.б.;
- мүгедек баланың ата-анасының бірі-жер телімдері бойынша;
- жер учаскелері бойынша, сондай-ақ 1000 АЕК (3 692 000 тг.) шегінде «Алтын алқамен» марапатталған «Батыр Ана» атағына ие болған көп балалы аналар. 2024 жылы);
- Жеке тұратын зейнеткерлер-тұрғылықты жері бойынша тек зейнеткерлер тіркелген зейнеткерлер.
жеке тұлғалар – пәтердің, көппәтерлі тұрғын үй орналасқан жер учаскесінде пәтер (бөлме) меншік иесінің үлесі бойынша (бөлменің) меншік иелері.
«Салықты уақтылы төлемеу немесе оның болмауы санкцияларға әкеледі. Жеке тұлғалар үшін бұл төлемді кешіктіргені үшін өсімпұл есептеу немесе тіпті ҚР аумағынан тыс жерлерге шығуға тыйым салу болуы мүмкін», – деп ескертті елордалық МКД өкілі.
